CDS استراتژی توسعه شهری؛ رویکردی جدید در مدیریت شهرها
CDS رویكردی نسبتاً جدید در مدیریت شهرها است كه برپایه دو پیش‌فرض مهم بنا شده است
ü CDS رویكردی نسبتاً جدید در مدیریت شهرها است كه برپایه دو پیش‌فرض مهم بنا شده است:
اول تمركززدایی از فعالیت‌ها و دوم افزایش سهم مشاركت‌های مردمی و به‌كارگیری فعالانه سازمان‌های غیردولتی اعم از صنفی و تخصصی در تمام تصمیم‌گیری‌های مربوط به مسائل شهری.
ü برنامه‌ریزان شهری در سال 1966 به‌دنبال یافتن پاسخی برای علت فقر فزاینده و ركود اقتصادی در شهر كلكته بودند و در این راستا با مطالعات انجام یافته راهبردهایی در زمینه فقرزدایی اتخاذ نمودند. از نمونه‌های موفق CDS می‌توان به شهر بنگلور اشاره كرد كه امروزه مركز بین‌المللی IT در جهان به‌شمار می‌رود. پیشرفت و رشد در این شهر بر پایه تكیه بر ارتقاي دانش و تكنیك نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بوده است.
ü اگرچه CDS را نمی‌توان جایگزین طرحهای شهری دانست ولی به‌عنوان مكمل و تقویت كننده این طرحها می‌تواند نقش بالادستی را در تدوین استراتژی‌های شهری به عهده گیرد.
ü برای تهیه برنامه CDS لازم است موارد زیر به‌عنوان مبنای عمل مورد توجه قرار گیرد:
اول- تعریف موقعیت شهر (ویژگی‌های مختلف)
دوم- تعیین سهم شهر از اقتصاد ملی
سوم- ترسیم اقتصاد آینده (چشم‌اندازهای مطلوب و امكان‌پذیر)
چهارم- ارتقاي منافع آتی شهروندان (از جمله محور قرار دادن بحث توسعه پایدار و كیفیت محیط زیست انسانها و تأمین حقوق آنها)
پنجم- برنامه‌های غلبه بر فقر و بیكاری
ششم- حكومت‌های شهری موفق (ترسیم ویژگی‌های آن)
ü
ü اصولاً هر شهر دارای خصوصیات منحصر به فردی است اما امروزه موارد مشتركی میان شهرها وجود دارد از جمله مسائل مربوط به محیط زیست، مدیریت بهینه شهر، غلبه بر فقر، رونق اقتصاد و استفاده از قابلیت سرمایه‌گذاری كه منجر به اهداف كلی همسانی می‌گردد.
ü چارچوب كلي CDS بر اساس مشتركات عمومی شهرها و جزئیات برنامه‌های آن بر اساس تفاوتهای شهرها پی‌ریزی می‌شود.
ü لازم به ذكر است كه علاوه بر دو پایه اساسی برشمرده یعنی تمركززدایی و مشاركت شهروندان از جمله عوامل ضروري جهت موفقیت طرحهای CDS دارا بودن اقتصاد باز و در تعامل با جهان است؛ به این صورت كه هر شهر بتواند نقش ویژه خود را (متفاوت با نقش كشور) در رقابت بین‌المللی (صادرات كالا و خدمات) به‌دست آورد.
ü
طرحهای CDS همیشه رویكردهای اقتصادی صرف ندارند بلكه بنا به زمینه‌ها و خصوصیات شهر مورد مطالعه قرار گرفته و راهبردهای مختلفی اتخاذ می‌شود.
ü علی‌رغم تفاوتهای ذكر شده (بنا به ویژگی‌های هر شهر) فرآیندی كه براي طرح CDS عموماً لازم است طی شود عبارت است از:
سازماندهی و ارزیابی (ارزیابی وضع موجود و طرحهای بالا دست)، تدوین چشم‌انداز و استراتژي، چشم‌انداز شهر در دوره‌های 10 تا 20 ساله با خصوصیاتی چالش‌پذیر و واقع‌بینانه، قابل درك و دربرگیرنده تدوین می‌گردد و اجرا و نظارت (پایش)،در این راستا باید اهداف نظارت كاملاً روشن و مشخص بوده و موارد زیر انجام شود:
الف- تشكیل یك گروه مسئول اجرا، ب- تدقیق برنامه اجرایی، ج- تهیه و تدوین سلسله مراتب عملكرد، د- ترسیم مسئولیت‌ها، ه- تبیین اثرات مورد انتظار، و- شكل‌بندی نظام نظارت، ز- فرایندهای حل مناقشات بین بهره‌وران.
ü
ü البته نبايد اين نكته را فراموش كرد كه هنوز CDS در هیچ‌یك از شهرهای ایران اجرا نشده است. اخیراً به‌دنبال تقاضای وام از بانك جهانی و در راستای انتقال دانش میان كشورها و استفاده از تجارب موفق كشورها پیشنهاد پرداخت وام از سوی بانك جهانی در مقابل تدوین و به‌كارگیری برنامه CDS مطرح شده است كه در این زمینه مسئولین وزارت مسكن و شهرسازی بر مبنای پروژه اشتراك با بانك جهانی در حال بررسی CDS و امكان به‌كارگیری آن در مورد سه شهر نمونه است كه در این راستا شهرهای كرمانشاه، سنندج، تبریز، ارومیه و بندرعباس براي گزینش سه شهر مورد بررسی قرار دارند. (شهرهای انتخابی باید در مرحله مطالعات جهت تهیه طرح جامع شهری باشند).
به نظر می‌رسد ویژگی‌های گوناگون شهرهای ایران كه هركدام استعدادها و توان‌های مختلف اعم از چشم‌اندازهای طبیعی- آثار تاریخی و فرهنگی- زمینه‌های رشد صنعت و معدن و گردشگری و توریستی است، می‌تواند زمینه مناسبی جهت رونق و شكوفایی شهر قرار گیرد و با امید به این‌كه مسئولین و مدیران شهری بتوانند براي استفاده از دستاوردهای دانش امروز جهان بستری فراهم كنند تا كارشناسان و متخصصان مختلف بتوانند تجارب آن‌سوی آبها را بومی نموده و در تطابق با پتانسیل‌های موجود جهت ارتقا و رونق شهرهای كشور عزیزمان به‌كار گیرند.
|
ü CDS رویكردی نسبتاً جدید در مدیریت شهرها است كه برپایه دو پیش‌فرض مهم بنا شده است: اول تمركززدایی از فعالیت‌ها و دوم افزایش سهم مشاركت‌های مردمی و به‌كارگیری فعالانه سازمان‌های غیردولتی اعم از صنفی و تخصصی در تمام تصمیم‌گیری‌های مربوط به مسائل شهری. ü برنامه‌ریزان شهری در سال 1966 به‌دنبال یافتن پاسخی برای علت فقر فزاینده و ركود اقتصادی در شهر كلكته بودند و در این راستا با مطالعات انجام یافته راهبردهایی در زمینه فقرزدایی اتخاذ نمودند. از نمونه‌های موفق CDS می‌توان به شهر بنگلور اشاره كرد كه امروزه مركز بین‌المللی IT در جهان به‌شمار می‌رود. پیشرفت و رشد در این شهر بر پایه تكیه بر ارتقاي دانش و تكنیك نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بوده است. ü اگرچه CDS را نمی‌توان جایگزین طرحهای شهری دانست ولی به‌عنوان مكمل و تقویت كننده این طرحها می‌تواند نقش بالادستی را در تدوین استراتژی‌های شهری به عهده گیرد. ü برای تهیه برنامه CDS لازم است موارد زیر به‌عنوان مبنای عمل مورد توجه قرار گیرد: ü ü اصولاً هر شهر دارای خصوصیات منحصر به فردی است اما امروزه موارد مشتركی میان شهرها وجود دارد از جمله مسائل مربوط به محیط زیست، مدیریت بهینه شهر، غلبه بر فقر، رونق اقتصاد و استفاده از قابلیت سرمایه‌گذاری كه منجر به اهداف كلی همسانی می‌گردد. ü چارچوب كلي CDS بر اساس مشتركات عمومی شهرها و جزئیات برنامه‌های آن بر اساس تفاوتهای شهرها پی‌ریزی می‌شود. ü لازم به ذكر است كه علاوه بر دو پایه اساسی برشمرده یعنی تمركززدایی و مشاركت شهروندان از جمله عوامل ضروري جهت موفقیت طرحهای CDS دارا بودن اقتصاد باز و در تعامل با جهان است؛ به این صورت كه هر شهر بتواند نقش ویژه خود را (متفاوت با نقش كشور) در رقابت بین‌المللی (صادرات كالا و خدمات) به‌دست آورد. ü ü علی‌رغم تفاوتهای ذكر شده (بنا به ویژگی‌های هر شهر) فرآیندی كه براي طرح CDS عموماً لازم است طی شود عبارت است از: سازماندهی و ارزیابی (ارزیابی وضع موجود و طرحهای بالا دست)، تدوین چشم‌انداز و استراتژي، چشم‌انداز شهر در دوره‌های 10 تا 20 ساله با خصوصیاتی چالش‌پذیر و واقع‌بینانه، قابل درك و دربرگیرنده تدوین می‌گردد و اجرا و نظارت (پایش)،در این راستا باید اهداف نظارت كاملاً روشن و مشخص بوده و موارد زیر انجام شود: الف- تشكیل یك گروه مسئول اجرا، ب- تدقیق برنامه اجرایی، ج- تهیه و تدوین سلسله مراتب عملكرد، د- ترسیم مسئولیت‌ها، ه- تبیین اثرات مورد انتظار، و- شكل‌بندی نظام نظارت، ز- فرایندهای حل مناقشات بین بهره‌وران. ü ü البته نبايد اين نكته را فراموش كرد كه هنوز CDS در هیچ‌یك از شهرهای ایران اجرا نشده است. اخیراً به‌دنبال تقاضای وام از بانك جهانی و در راستای انتقال دانش میان كشورها و استفاده از تجارب موفق كشورها پیشنهاد پرداخت وام از سوی بانك جهانی در مقابل تدوین و به‌كارگیری برنامه CDS مطرح شده است كه در این زمینه مسئولین وزارت مسكن و شهرسازی بر مبنای پروژه اشتراك با بانك جهانی در حال بررسی CDS و امكان به‌كارگیری آن در مورد سه شهر نمونه است كه در این راستا شهرهای كرمانشاه، سنندج، تبریز، ارومیه و بندرعباس براي گزینش سه شهر مورد بررسی قرار دارند. (شهرهای انتخابی باید در مرحله مطالعات جهت تهیه طرح جامع شهری باشند). به نظر می‌رسد ویژگی‌های گوناگون شهرهای ایران كه هركدام استعدادها و توان‌های مختلف اعم از چشم‌اندازهای طبیعی- آثار تاریخی و فرهنگی- زمینه‌های رشد صنعت و معدن و گردشگری و توریستی است، می‌تواند زمینه مناسبی جهت رونق و شكوفایی شهر قرار گیرد و با امید به این‌كه مسئولین و مدیران شهری بتوانند براي استفاده از دستاوردهای دانش امروز جهان بستری فراهم كنند تا كارشناسان و متخصصان مختلف بتوانند تجارب آن‌سوی آبها را بومی نموده و در تطابق با پتانسیل‌های موجود جهت ارتقا و رونق شهرهای كشور عزیزمان به‌كار گیرند. |
