مزایای توسعه خوشه ایی
میتوان به صورت خلاصه، علل توجه به خوشه های کسب و کار را در چهار قالب فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، نهادی و فضایی و محیطی تفکیک نمود که هر یک به صورت ذیل خواهد بود:
- مزایای توسعه خوشه ایی
میتوان به صورت خلاصه، علل توجه به خوشه های کسب و کار را در چهار قالب فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، نهادی و فضایی و محیطی تفکیک نمود که هر یک به صورت ذیل خواهد بود:
- دلایل توجه به خوشه های کسب و کاراز منظر فرهنگی و اجتماعی:
- ایجاد و جذب صنایع مرتبط؛
- تأمین امنیت بالا برای بنگاههای تازه تأسیس؛
- اشتغالزایی گروههای مختلف اجتماعی؛
- موجب بروز و رشد کارهای تیمی و شبکه ای در عرصه تولید و نهادینه کردن این فعالیتها به عنوان یک فرهنگعمومی؛
- از طریق فعال نمودن فرآيند يادگيري صنايع از يكديگر[1]، موجب تسريع و تبديل آن به فرهنگحاكم بر توليد ميشود؛
- افزايش نوآوري ها و روحيه ابداع؛
- فعال نمودن شبکههای اطلاع رسانی[2]، كه سبب افزايش اثربخشي و كارايي در اموري از جمله توليد و ارائه محصولات و خدمات بنگاههاي درون خوشهميگردد؛
- افزایش سطح سرمایه اجتماعی و اعتماد.
- دلایل توجه به خوشه های کسب و کاراز منظر اقتصادی
- تسهیم و ذخیره منابع و سرمایه های موجود و بالقوه؛
- تسهیم توسعهتجاری و هزینه های عملیاتی؛
- امکان دستیابی بالا به تکنولوژیهای جدید، مدرن و ارزان؛
- قدرت بالای داد و ستد با مشتری و تأمین کنندگان؛
- فراهم نمودن شرایط، جهت حضور فعال بنگاهها در بازارهای بزرگتر و ارتقاء توان حضور در بازارهاي هدف؛
- ریسک پایین به دلیل همکاری بالا با بنگاههای خوشه؛
- به عنوان موتور محرکه اقتصادملی و منطقه ای محسوب میشوند؛
- زمینه ساز رسیدن به مقیاس بالا، از جمله در توليد محصولات و ارائه خدمات و دستيابي به بازارهاي جهاني؛
- دلایل توجه به خوشه ها از منظر نهادی:
- تقسیم وظایف و جلوگیری از تداخل فعالیت نهادی دولتی و خصوصی؛
- تسهیم وظایف و بهبود عملکرد نهادهای مختلف؛
- امکان فراهم نمودن بستر مناسب همكاري بين بخش خصوصي و نهادهاي پشتيباني دولتی در پياده كردن استراتژي توسعه منطقه اي؛
- دلایل توجه به خوشه ها از منظر فضایی و محیطی
- کمک به تراکم زدایی از واحدهای شهری؛
- تأمین فضایی امن و استاندارد برای بنگاههای کسب و کار؛
- تحت نظر قرار دادن اشکال مختلف آلودگی و افزایش توان نظارت مؤثر بر آلودگیهای زیست محیطی.
در ایران نیز، در اجرای بند یکم اصل 110 قانون اساسی، سیاست های کلی صنعت از سوی مقام معظم رهبري ابلاغ شد كه در آن بر ایجاد خوشه های صنعتی، از طریق تقویت صنایع کوچک و متوسط و برقراری پیوند آنها با صنایع بزرگ به منظور همافزایی صنعت و ارتقاء توان رقابتی تأکید شده است. همچنین بر اساس ماده 39 قانون برنامه چهارم توسعه کشور، دولت موظف بود در جهت تجدید ساختار و نوسازی بخشهای اقتصادی کشور، اقدامهایی چون حمایت از ایجاد پیوندهای مناسب بین بنگاههای کوچک، متوسط و بزرگ (اعطای کمکهای هدفمند) توسعه شبکهها، خوشههای کسب و کار و زنجیرهها و انجام تمهیدات لازم برای تقویت آنها و... را به عمل آورد. در قانون برنامه پنجم توسعه کشور نیز طی ماده 80 آن، دولت موظف گردیده است که در راستای ایجاد اشتغال پایدار، توسعه کارآفرینی، کاهش عدم تعادل منطقهاي و توسعه مشاغل نو اقدامهاي زیر را انجام دهد:
الف) حمایت مالی و تشویق توسعه شبکهها، خوشهها و زنجیرههاي تولیدي، ایجاد پیوند مناسب بین بنگاههاي کوچک، متوسط، بزرگ (اعطاء کمکهاي هدفمند) و انجام تمهیدات لازم براي تقویت توان فنی مهندسی تخصصی، تحقیق و توسعه و بازاریابی در بنگاههاي کوچک و متوسط و توسعه مراکز اطلاعرسانی و تجارت الکترونیک براي آنها؛
ب) رفع مشکلات و موانع رشد و توسعه بنگاههاي کوچک و متوسط و کمک به بلوغ و تبدیل آنها به بنگاههاي بزرگ و رقابتپذیر
ج) گسترش کسب و کار خانگی و مشاغل از راه دور و طرحهاي اشتغالزاي بخشخصوصی و تعاونی به ویژه در مناطق با نرخ بیکاري بالاتر از متوسط نرخ بیکاري کشور
بنابراین برنامه‌ريزي منطقهاي، اشتغالزایی و توسعهی منطقهای براساس مدل خوشه صنعتی و سیاستهای آن می‌بایست مورد توجه اساتيد، دانشجويان و مسئولان قرار گيرد تا پس از شناخت، ارزیابی، اولویتبندی و امکان‌سنجی خوشههای صنعتی، با تدوین سیاستهای تقویتی و مناسب به توسعه فضاي كسب وكار كشور بپردازند.
مطالب از کتاب مدیریت توسعه خوشه های کسب و کار می باشد. ابوالفضل معرفی و همکارن، 1391
[1] - interactive learning
[2] - Information network
مطالب مرتبط
