نشریه ها
ضریب تاثیر ژورنال ها چیست و چگونه محاسبه می شود ؟
ضریب تاثیر (Impact factor) به شما كمك مي كند كه ارزيابی مناسبی از ژورنال به ويژه هنگامي كه با ژورنالهايي در زمينه مشابه روبرو می شوید، داشته باشيد
ضریب تاثیر چیست و چگونه محاسبه می شود ؟
ضریب تاثیر (Impact factor) به شما كمك مي كند كه ارزيابی مناسبی از ژورنال به ويژه هنگامي كه با ژورنالهايي در زمينه مشابه روبرو می شوید، داشته باشيد. ضریب تاثير يك ژورنال از تقسيم نمودن تعداد موارد ارجاع به مقالات دو سال گذشته آن ژورنال در سال جاری در تمامی ژورنال ها، به تعداد مقالات منتشر شده در ژورنال در بازه دو سال گذشته حاصل مي آيد. مثال زير نحوه محاسبه ضریب تاثیر را برای یك ژورنال فرضی در سال 2009 نشان می دهد :
فرضا اگر در سال 2010 جمعاً 40 ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال 2008 تعداد 26 مقاله و در سال 2009 تعداد 24 مقاله چاپ شده باشد، ضریب تاثیر یا ایمپکت فاکتور آن مجله از تقسیم 40 بر 50 به دست می‌آید که 0.80 است. یعنی به طور متوسط هر مقالهٔ آن نشریه 0.80 مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است. بنابراین ایمپکت فاکتور تابع یک دوره سه ساله است که دو سال آن برای چاپ مقاله ها و سال سوم مربوط به ارجاعات به مقالات دو سال قبل است.
چند نكته:
- Impact factor كه اختصارا (IF) نيز خوانده مي شود معيار ارزيابی ژورنالها در يك زمينه يا رشته خاص با يكديگر می باشد. بنابراين هرگز نبايد IF يك ژورنال فنی مهندسي به طور مثال رشته مهندسی كامپيوتر را با IF يك ژورنال پزشكی و يا حتي ژورنال فنی مهندسی در رشته مهندسی مواد مقايسه نمود.
- برخي مجلات مقالاتی را چاپ مي كنند كه حالت Review دارند. IF اين مجلات معمولا بسيار بالاتر از مجلات ديگر در يك رشته خاص ميباشد. از جمله اين مجلات مي توان به Annual Review of Cell and Developmental Biology و Annual Review of Genetics اشاره نمود. به عنوان يك نمونه در رشته مهندسي پليمر و زمينه های مرتبط با آن بالاترين IF را ژورنال Progress in polymer science دارا می باشد (IF=23.753) ولی مجلاتي مانند Biomacromolecules و Macromolecules كه معمولا به عنوان معتبرترين مجلات غير Review در اين رشته محسوب می شوند IF در حدود 4 تا 5 دارند. بدیهی است این موارد در مورد هر رشته متفاوت است!
- هرچند IF يك ژورنال می تواند به عنوان معياری جهت تخمين ارزش متوسط مقالات آن ژورنال به كار رود ولی باید در نظر داشت تعداد ارجاعات به مقاله های مختلف يك ژورنال می تواند بسيار متفاوت باشد. به عبارت ديگر توزيع فراوانی ارجاع به هر مقاله در يك ژورنال به هيچ عنوان يك توزيع نرمال نمی باشد. به طور مثال بيش از 90 درصد IF ژورنال بسيار معتبر Nature در سال 2004 به 25 درصد مقالات منتشر شده در اين ژورنال باز می گشت.
3RE: ایمپكت فاكتور (impact factor) یا ضریب تاثیر چیست ؟
Impact Factor، اولين بار در سال 1995 توسط گارفيلد بنيان‌گذار موسسه ISI مطرح شد. Impact Factor را ضريب يا عامل تاثير و نيز شاخص اثرگذاري ترجمه کرده‌اند. شاخص اثرگذاري يكي از سه شاخص استاندارد مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) و از مهم‌ترين شاخص‌هاي مطرح در حيطه علم‌سنجي ميباشد. Impact Factor به صورت ميانگين تعداد ارجاعات به يك‌مورد قابل استناد نظير مقاله پژوهشي، مقاله مروري، نامه، شماره اختراع، يادداشت و چكيده در يك مجله علمي در طول يك دوره زماني معين تعريف شده است.
Impact Factor چگونه محاسبه می‌شود؟
Impact Factor فقط درمورد نشريات نمايه‌شده در بانک اطلاعاتی Web of Science و توسط موسسه ISI محاسبه و منتشر می‌شود. به‌اين ترتيب فقط مجلات ISI دارای Impact Factor واقعی هستند.
Impact Factor يك مجله در يك سال مشخص، از تقسيم تعداد مقالات ارجاع‌کننده (استنادات) به مقالات منتشرشده آن مجله در دو سال قبل از آن، بركل مقالات منتشر شده در آن مجله در همان دوره زماني دوساله به دست مي‌آيد. به طور مثال براي تعيين Impact Factor مجله A در سال 2004 به‌ترتيب زير عمل می‌شود:
مجموع تعداد استنادات (ارجاعات) به مقالات نشرشده مجله A در سال 2002 و 2003
تعداد مقالات منتشر شده مجله A در سال 2002 و 2003
به اين ترتيب ميانگين فراواني استناد به يك مقاله در مجله مورد نظر محاسبه مي‌گردد. به عبارت ديگر و در يک نمای ساده، Impact Factor بيان‌گر آن است که به طور متوسط، هرمقاله منتشر شده در يک مجله چند بار مورد ارجاع قرار گرفته است. (در يک بازه زمانی دو ساله)
Impact Factor مجلات را از کجا می توان بدست آورد؟
همان‌طور که از فرمول فوق مشخص است، ضريب تاثير يک نشريه، معمولا با يک فاصله زمانی دوساله منتشر می‌شود
مزايا و معايب Impact Factor ؟
Impact Factor يا عامل تأثير هرچند كه مي‌تواند معياري براي سنجش كيفيت نشريات باشد اما به دليل محدوديت‌هاي كه دارد نبايد آن را به تنهايي شاخصی برای ارزشيابی و سنجش كيفيت مجلات دانست. به‌هرحال امروزه Impact Factor يكي از مهم‌ترين و درعين‌حال پركاربردترين شاخص‌هاي ارزيابي مجلات از سوي مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) در نظر گرفته شده است.
